Hoe fotografeer je dieren?
Door Wim Bals
Geen zin om te lezen? Luister naar deze blogpost via de player hieronder:
Als kunstschilder maak ik schilderijen met voornamelijk dieren in de hoofdrol (mocht dat nog niet duidelijk zijn). Goed referentiemateriaal zoals foto’s zijn daardoor absoluut noodzakelijk!
Maar hoe fotografeer je dieren? Ik probeer je in deze blogpost met wat handige “tips and tricks” wegwijs te maken in fotograferen van dieren.
Zelf heb ik in de loop der jaren duizenden foto’s van dieren gemaakt, met vallen en
opstaan. Zeker
in het analoge tijdperk was dat nogal omslachtig. Fotorolletje kiezen (welk merk, gevoeligheid… ) en kopen, foto’s maken, fotorolletje laten ontwikkelen en foto’s laten afdrukken…
Gelukkig is het vandaag de dag net iets makkelijker
geworden.
Volgende tips zijn van toepassing op het fotograferen van dieren maar kan je evengoed toepassen op andere onderwerpen.
Locatie
Je hoeft het steeds niet heel ver te zoeken. Kijk eens in jouw tuin, daar zitten op zonnige dagen de “modellen” op jou te wachten. Of zelf regenachtige dagen zoals je uit onderstaande foto kan zien.
Misschien bevindt zich wel een beschermd natuurgebied bij jou in de buurt?
En dan zijn er natuurlijk ook nog de dierentuinen. Onlangs ging ik naar Diergaarde Blijdorp in Rotterdam (www.diergaardeblijdorp.nl). Deze dierentuin bezocht ik
voor de eerste keer en was aangenaam verrast van de aanpak en de diversiteit van de dieren die ik daar zag. Een paar honderd foto’s heb ik die dag kunnen nemen. Een mooie “oogst” aan foto's!
Welk toestel?
Het lijkt meer en meer dat de smartphone de fotocamera op de achtergrond duwt. Ergens wel logisch, je hebt hem steeds bij de hand, je kunt er (vaak) behoorlijke foto’s mee maken. Helaas is de sensorgrootte, zeg maar het vroegere negatief
waar het licht/beeld op valt, zeer klein.
Ik laat hieronder een voorbeeld zien van de verhouding van de grootte tussen een Nikon APS-C sensor en een smartphone sensor (1/3.2).
Een andere grote beperking zit hem onder andere in het glaswerk van de lens. Al eens gekeken naar het minuscule lensje? Kwalitatief niet te vergelijken met hoogwaardige lenzen.
Heb je dan een enorme telelens nodig om dieren te fotograferen? Ja en nee…
Het is comfortabel om de dieren te fotograferen als ze jou niet zien en dat kan nu eenmaal niet als je onvoldoende op jouw onderwerp kan inzoomen. Je hoeft niet per se een 500mm telelens op een spiegelreflexcamera staan hebben.
Veel
“bridgecamera’s” kunnen hetzelfde telebereik hebben en blijven toch nog compact. Ikzelf gebruik naast de Nikon DSLR camera ook regelmatig een bridgecamera. Maar dat is mijn persoonlijke mening.
Een hele dag rondzeulen met kilo’s aan
lenzen
en camerauitrusting is niet aan iedereen besteed. Dan is de pret er voor sommigen er vlug af.
Gebruik als het kan natuurlijk licht in plaats van flitslicht. Dat geeft meestal het beste resultaat.
Bij weinig licht is een statief een handig hulpmiddel om bewegingsonscherpte te voorkomen, of wanneer je een groot telebereik gebruikt. Eventueel kan je ergens een steun zoeken om je camera op te laten rusten als je geen statief bij de hand
hebt.
Kennis
Ken jouw toestel. Het lijkt misschien voor de hand liggend, maar net daar gaat het vaak mis. Zie je het dier, bijvoorbeeld in een interessante pose, moet je niet meer zitten zoeken naar de knopjes van jouw camera. Die moet je blindelings
vinden zodat je alle focus en aandacht kan leggen op het onderwerp.
Als het gaat om foto’s nemen zijn veel mensen zijn van mening “point and shoot”. Met andere woorden ze hebben geen zin om zich te verdiepen wat een camera kan. Ze zijn dan vaak misnoegd van het resultaat en geven het al snel op.
Probeer
wat
meer uit met bijvoorbeeld de kleurbalans en witbalans en verschillende lichtmeting van jouw toestel.
Wist je bijvoorbeeld dat ook jouw camera de functie spotmeting heeft? Dat kan uitermate handig zijn om bijvoorbeeld een licht gedeelte in de vacht bij een dier te fotograferen. Bij een “normale” lichtmeting zouden die lichte partijen vaak
te wit zijn zonder enig detail. Wanneer je met de spotmeting het licht meet op de lichte partijen zal je veel meer details waarnemen op de uiteindelijke foto. Hetzelfde geldt uiteraard ook andersom met een donkere partij in een lichte
omgeving
Je zult versteld staan van de resultaten wanneer je je wat meer verdiept in de mogelijkheden. Plots besef je dat jouw camera tot meer in staat is dan je in eerste instantie dacht. Je zal misschien wat theorie moeten doornemen, maar in tijden
met Google en Youtube hoeft dat geen bezwaar te zijn.
Fotografeer in RAW in plaats van JPEG (of JPG).
Als jouw camera het toelaat probeer dan zeker in Raw formaat te fotograferen.
Raw is het eigenlijke beeld dat op de sensor van de camera valt. Het verschil met Jpeg is dat bij Jpeg de camera het beeld ‘samenknijpt’ tot een kleiner bestand. Ook gaat de camera het contrast, scherpte, verzadiging en ruisonderdrukking
aanpakken. Op het eerste zicht lijkt dat goed maar het probleem is dat nadien nog weinig speelruimte hebt.
Misschien nog het belangrijkste, je verliest enorm veel detail en informatie als je in Jpeg fotografeert.
Links zie je het beeld dat de camera als jpeg weergeeft
(100% uitvergroot, geopend met Photoshop).
Rechts zie je het beeld dat de camera als Raw weergeeft
(100% uitvergroot, geopend met Capture One Pro).
Het is bijna ongelofelijk welk verschil er te zien is in de details en klaarheid van de foto.
Raw files moet je nog wel steeds nabewerken in een programma zoals Capture NX-D of Capture One Pro van Phase One. Dit programma heeft wel een prijskaartje
maar dit is het zeker waard.
(Er zijn ook nog wel gratis alternatieven zoals het programma Photoscape X Pro of het gratis programma dat bij de aankoop van jouw camera vaak meekomt)
Verder heb ik ook nog de programma’s Adobe Lightroom, DxO Optics Pro, Photoscape X Pro, View NX en Darkroom getest. Capture One Pro en Capture NX-D kwamen elke keer als beste uit de test.
Nipt gevolgd door Adobe Lightroom en Dxo Optics Pro. Hou er wel rekening mee dat Capture NX-D erg traag en buggy werkt!
Ik gebruik DxO Optics Pro soms nog wel eens voor het verwijderen van digitale ruis maar Capture One Pro en Capture NX-D doen hier 99% van het werk.
Let wel, er bestaat niet zoiets als het 'ideale programma', elk programma heeft zowel voordelen als nadelen.
Mijn persoonlijke top 5 van Raw converters (Met een gedeelde eerste plaats):
- 1. Capture NX-D (gratis, maar traag..) en Capture One Pro (betalend)
- 3. Adobe Lightroom (betalend)
- 4. DxO Optics Pro (betalend)
- 5. Raw Therapee (gratis)
Steek dus wat extra werk in de nabewerking van jouw foto's en je krijgt een upgrade van je apparatuur en foto's. Het gigantische verschil is duidelijk te zien in de foto die ik hier als voorbeeld plaatste. Het is alsof je een extra bril op
zet om naar jouw foto's te kijken. Mocht het nog niet duidelijk zijn, voor mij is het een no-brainer en fotografeer ik steeds in het Raw formaat
Maak veel foto's van dieren
Fotografeer een dier meer dan een keer. Je zal het altijd zien, een mooie pose en plots sluit het dier zijn ogen om te knipperen. Op dat moment druk je af… Aapje met gesloten ogen :-(
Daarom is het best om van het dier meerdere foto’s te nemen. Misschien staat het dier wel met gesloten ogen op de foto maar is de pose wel uniek. Als kunstschilder kan je dan wel nog verder om een andere foto voor de ogen te gebruiken, maar
als foto op zich stelt die dan weer niet veel voor.
Vroeger kostte film en foto’s handen vol geld. Wat kost nu nog een geheugenkaart?
Wat ik zeker zou aanbevelen is om jouw foto’s tenminste 1 keer te dupliceren naar bijvoorbeeld een externe harde schijf en 1 keer naar een cloudopslag.
Zo bewaar je jouw foto’s wanneer de geheugenkaart crasht of niet meer toereikend is qua geheugen. Het is nu ook het moment om al jouw foto’s te klasseren in mappen per soort of onderverdeling. Een lastig en tijdrovend werkje maar je zal het
je later niet beklagen.
Voor een externe harde schijf kies ik voor de WD Elements.
Model: WD Elements Portable - Externe harde schijf - 2TB
Neem ook steeds foto’s met de maximum resolutie van het toestel. Zo kan je later alle details zien in de beste kwaliteit en eventueel nog wat “croppen” naar het formaat.
Wees geduldig als je dieren wil fotograferen
“Geduld is een schone deugd”
Een dier laat zich niet zomaar in een pose zetten die jij wilt. Of er kruipt net een wolk voor de zon en weg is dat betoverende licht.
Wacht gewoon even en de zon verschijnt weer, of het dier draait zijn kopje weer in de goede richting.
Neem daarom genoeg tijd om te wachten op net dat goede moment. Je zal het je later niet beklagen. Kijk ook of er geen onnatuurlijke elementen op de achtergrond staan. Dieren staan mooi in hun natuurlijk habitat. Tenzij ik ze tot een
schilderij maak, dan durven de dieren hun natuurlijke omgeving wel eens verlaten :-) Vaak moet je zelf zorgen voor een andere positie om zo jouw dier prachtig in beeld te krijgen.
Let vooral op dat je scherp stelt op de ogen van het dier, wanneer ze niet scherp op de foto staan verzwakt al snel de foto als geheel. Probeer ook op ooghoogte te komen met het dier, dat geeft meer impact aan de foto.
Het kleine leven
Zoek het niet altijd bij de “big 5”. Kijk ook eens wat er in de tuin over de grond loopt en vliegt. Je zal versteld staan wat er zich aan leven bevindt wanneer je een steen optilt.
Wanneer je apparatuur het toelaat is macrofotografie
bijzonder boeiend. Dagdagelijkse kleine beestjes krijgen plots andere dimensies wanneer je ze vergroot.
Nabewerking van je natuurfoto's
Photoshop of Gimp zijn uitstekende programma’s om jouw foto’s tot een nog hoger niveau te tillen.
Of je kan er de kleurbalans terug mee in orde krijgen. Storende elementen kan je weg retoucheren en ga zo maar verder.
Wel even
opletten dat je
de foto niet over “Photoshopt”.
Tot slot
Foto’s zijn essentieel als referentiemateriaal voor de kunstenaar, maar de dieren in levende lijve zien bewegen geeft steeds een meerwaarde. Ook de speling van het licht op de vacht is in het echt beter waar te nemen dan op een foto.
Zo
kan
je als kunstschilder niet enkel vertrouwen op foto’s, maar zie je best ook altijd het “levend model”.
Graag wou ik nog vermelden dat het fotograferen van dieren een uiterst prettige activiteit blijf. Je concentreert je enkel op het dier en op die manier leer en ervaar je er nog meer van. Het blijft telkens weer genieten!
Lees verder
Kunst als investering
Mag er al eens gelachen worden?
